Waterveiligheid: weren, gevolgen beperken en ruimte geven aan water

Het klimaat verandert. De zeespiegel stijgt, regenbuien worden heviger, en periodes van droogte worden langer. Deze veranderingen zorgen voor nieuwe risico’s: van overstromingen bij rivieren tot wateroverlast in steden en dorpen. Daarom werkt Overijssel – samen met waterschappen, gemeenten en veiligheidsregio’s – aan een toekomstbestendige aanpak voor waterveiligheid én wateroverlast.

In Nederland zijn we gewend om water te weren (tegen te houden) met dijken en gemalen. Maar in een veranderend klimaat is alleen weren niet meer genoeg. We moeten ook zorgen dat we schade kunnen beperken als water binnendringt, en ruimte maken voor water waar het tijdelijk mag blijven staan. Die aanpak noemen we: weren, gevolgen beperken en accepteren.

Weren: beschermen met dijken en keringen

Het Rijk stelt strenge normen aan de primaire waterkeringen langs grote rivieren en meren, zoals de IJssel, het IJsselmeer, het Zwarte Water en de westelijke Vecht. In Overijssel zorgen de waterschappen ervoor dat deze dijken aan de eisen blijven voldoen. Ze maken plannen voor dijkversterking en voeren die uit.

De provincie Overijssel ziet erop toe dat bij dijkversterking ook rekening wordt gehouden met het landschap, natuur en cultuurhistorie. Ook voor regionale waterkeringen, zoals langs de Sallandse Weteringen en het Meppelerdiep, stelt de provincie normen op. De uitvoering ligt bij de waterschappen.

Gevolgen beperken: schade en risico’s verminderen

Soms is water niet tegen te houden. Dan is het cruciaal om de gevolgen te beperken. Dat betekent: zo inrichten dat schade aan mensen, gebouwen en infrastructuur zo klein mogelijk blijft. Gemeenten, waterschappen en de provincie werken samen aan maatregelen zoals tijdelijke opvanggebieden, waterrobuuste inrichting van wijken, en aanpassingen aan gebouwen of voorzieningen.

Dit is onderdeel van de tweede laag van meerlaagse veiligheid: niet alleen beschermen, maar ook zorgen dat we bestand zijn tegen een mogelijke overstroming of extreme regenval. Denk aan bouwen op verhoogde plekken, veilige evacuatiemogelijkheden, of het ontwerpen van straten en pleinen die tijdelijk als opvangbekken kunnen functioneren.

Accepteren: ruimte geven aan water

Soms is het onvermijdelijk dat water tijdelijk een plek inneemt. Bij langdurige regen of overvolle beken en rivieren – zoals de Vecht en de Dinkel eind 2023 – moeten we accepteren dat het water buiten de oevers treedt. De kunst is om daar slim op in te spelen.

De provincie Overijssel neemt hierin het voortouw via ruimtelijke adaptatie. We richten onze provincie in op basis van de natuurlijke hoogtes, bodems en waterstromen. Dat betekent: niet bouwen in laaggelegen, natte gebieden, maar die ruimte geven aan water. En juist in hogere, drogere delen zorgen voor woningbouw of economische functies.

Samen met gemeenten en waterschappen werken we aan waterbestendige wijken en een robuust landschap waarin water geen bedreiging is, maar een gegeven waar we mee leren leven.

Veiligheid en crisisbeheersing

Bij dreigend hoogwater of extreme situaties treden de Veiligheidsregio’s IJsselland en Twente in werking. Zij adviseren bij ruimtelijke keuzes, informeren inwoners bij incidenten en nemen de leiding in de crisisorganisatie als het nodig is.

Door samen te werken aan preventie, ruimtelijke inrichting én noodplanning, bouwen we aan een provincie die weerbaar is tegen water – in alle vormen.

Relevante websites