Drinkwater: bronnen beschermen, minder gebruik en zoeken naar nieuwe drinkwaterbronnen

Er is dus ook goed nieuws: we kunnen allemaal iets bijdragen aan het tekort aan drinkwater. Sterker nog: als we allemaal 20 procent water zouden besparen, dan is er helemaal geen acuut probleem meer. Want huishoudens gebruiken in Overijssel met zijn allen 80 procent van het drinkwater. Provincie en Vitens kijken al met bedrijven waar zij kunnen besparen. Maar waarom zou je besparen als water spotgoedkoop is? Aan die lage prijs (rond de 1,50 euro per kuub) zal niet zo snel wat veranderen, omdat water een eerste levensbehoefte is waar geen winst op mag worden gemaakt. Maar als water echt schaars wordt, zijn prijsverhogingen niet uitgesloten.

Er wordt hard gezocht naar oplossingen om het groeiende drinkwaterverbruik te remmen. Bij nieuwbouw zou bijvoorbeeld een apart leidingnetwerk kunnen worden aangelegd van regenwater om je wc mee door te spoelen. Volgens de huidige voorschriften kan dat nog niet. Samen met andere provincies lobbyt Overijssel ervoor om dat in de landelijke regels wel mogelijk te maken.

Helaas levert alleen water besparen op korte termijn nog onvoldoende op. Extra drinkwaterproductie is echt noodzakelijk. De productie kan op enkele bestaande locaties mogelijk worden uitgebreid binnen de geldende vergunningen, al is dat vaak niet eenvoudig. De natuur en de landbouw kunnen er namelijk last van krijgen als er meer water uit de bodem wordt gehaald, dus die belangen moeten zorgvuldig worden bekeken om nieuwe problemen te voorkomen.

Omdat we onze bestaande winningen heel hard nodig hebben zetten we ook blijvend in op het beschermen van de kwaliteit van het grondwater rond de winningen. Het gebruik van stoffen die in ons grondwater terecht komen is daarom in de omgeving van winningen aan strenge regels gebonden. Toch zien we dat niet iedereen zich daar aan houdt, waardoor er soms extra monitoring en inspanning nodig is om het water schoon te krijgen.

Naast het opschroeven van de productie op de bestaande drinkwaterwinningen, moeten nieuwe gebieden worden gevonden waar we drinkwater kunnen maken. Hiervoor kijken we naar het benutten van zowel grondwater als rivierwater. Nieuwe wingebieden zijn niet zo 1, 2, 3 gevonden: het onderzoeken, aanwijzen en bouwen van een nieuwe productielocatie kan 10 tot 20 jaar duren.

In geval van een grondwaterwinning moet de provincie vaak een nieuw grondwaterbeschermingsgebied aanwijzen om vervuiling te voorkomen. Een uitzondering hierop is een winning die van nature goed is beschermd door dikke aardlagen, zoals de verkenning van Salland Diep, tussen Zwolle en Deventer.

Een andere mogelijkheid om aan drinkwater te komen is het benutten van rivierwater. Klinkt mooi, want rivieren als de IJssel hebben plenty water ‘aan boord’. Waarom is tot nu toe dan alleen grondwater gewonnen? Rivierwater is veel gevoeliger voor lozingen van gevaarlijke stoffen omdat het water niet eerst gefilterd wordt door de bodem. Daarnaast wisselt de temperatuur van de rivier waardoor het zuiveringsproces ingewikkelder is dan vanuit grondwater. Om van rivierwater drinkwater te maken is dus veel meer zuivering nodig en de kwaliteit (lees veiligheid) moet nóg beter worden gemeten. Ook moet er voldoende voorraad beschikbaar zijn als er tijdelijk teveel verontreiniging in de rivier zit. Oppervlaktewater inzetten als drinkwaterbron is dus niet eenvoudig.