Buurserzand & Haaksbergerveen

De bodem van het Haaksbergerveen bestaat uit hoogveen. Maar dit hoogveen is beschadigd. Vroeger haalden mensen het weg, want de kachels brandden ermee. Dit noemen we vervening. Het huidige Haaksbergerveen is een restant van een veel uitgestrekter hoogveengebied. Door de hoge ligging ten opzichte van de omgeving en de ontwatering van de omliggende gronden verdroogt het veen. Door droogte in het gebied krimpt het hoogveen nog meer. Hoogveen komt bijna niet meer voor in Nederland. Om het hoogveen te behouden maken we de grond in en rond het Haaksbergerveen natter.

Door de verdroging kunnen er bomen groeien in het gebied. Een hoogveengebied is van nature een open gebied. Naast het vernatten van de grond halen we daarom ook bomen in het gebied weg.

Vennen zijn ondiepe meertjes. De vennen in Buurserzand zijn te droog. En daar hebben de zeldzame grote modderkruiper en kamsalamander last van. We onderzoeken hoe we deze vennen kunnen behouden.

Met plaggen wordt de bovenste laag grond met begroeiing weggehaald. Zo krijgt jonge heide weer de kans om te groeien. Door plaggen proberen we de bijzondere plantensoorten op de heide in stand te houden.

We maaien om opslag van nieuwe boompjes te voorkomen, zo ontstaat er niet teveel bos en blijft de heide open. In delen van het gebied grazen Schotse Hooglanders met hetzelfde doel.

Buurserzand-Horsterveen zit sinds juli 2021 in de uitvoeringsfase. De werkzaamheden worden volgens planning in 2023 afgerond. Baks Civiel- en cultuurtechniek voert de natuurherstelmaatregelen uit en werkt daarbij in verschillende deelgebieden. Hieronder de stand van zaken per deelgebied in december 2022. De deelgebieden zijn weergegeven op deze kaart van maart 2022: Uitvoeringskaart -Buurserzand-Horsterveen-1.pdf (haaksbergen.nl)Verwijst naar een andere website.

• BZ1 (Galgenslat en Steenhaarplassen): hier is vooral gewerkt aan het dempen en verondiepen van sloten. Ook is er een landbouwperceel geplagd en is er boomopslag verwijderd;
• BZ3 (Hagmolenbeek en Biesheuvelleiding): de Biesheuvelleiding en de Hagmolenbeek zijn verondiept. In de beek zijn takkenbossen, breuksteen en boomstammen aangebracht om wegspoelen van zand te voorkomen. Bij Landgoed ’t Waarrecht is een aantal percelen afgeplagd en omgevormd naar natuur;
• BZ5 (Ronde Bulten en Laakmors): Hier is onder meer gewerkt aan het afgraven van landbouwpercelen die een natuurbestemming krijgen. Ook zijn er extra cascades aangebracht in de Buurserbeek en zijn er diverse sloten aangelegd of verondiept;
• HV1 (Horsterveen): Het dempen en verondiepen van watergangen.

Maatregelen

De maatregelen worden genomen om de natuur te behouden en te versterken. Het belangrijkste doel is het tegengaan van verdroging/de snelle afvoer van water. De heide en kwetsbare planten- en diersoorten hebben hier nu onder te lijden. En om de natte heide meer ruimte te kunnen geven. Daarvoor dempen en verondiepen we watergangen. Bij de entree aan de Waarveldweg zijn bomen verwijderd om het heidegebied te vergroten en omdat bomen veel water verbruiken. RTV Oost heeft hierover een reportage gemaakt: Bomenkap Buurserzand gestart; vier hectare groot bosperceel verdwijnt in Haaksbergen - RTV OostVerwijst naar een andere website. In een aangrenzend perceel zijn de oorspronkelijke slenkgronden afgegraven. Het perceel wordt te nat voor landbouw en wordt daarom ingericht als nieuwe natuur. Datzelfde gebeurt met andere agrarische percelen aan de rand van het natuurgebied.

Contact met omwonenden en inloopspreekuur

Aannemersbedrijf Baks Civiel- en Cultuurtechniek onderhoudt gedurende het werk contact met de direct omwonenden. Ook wordt over de werkzaamheden gecommuniceerd via borden ter plaatse. Voor vragen kunt u terecht bij Gerrit te Slaa, omgevingsmanager bij aannemer Baks (06 10 48 80 77).

In de aanloop naar de uitvoering zijn direct betrokkenen persoonlijk geïnformeerd over de maatregelen op hun gronden. Met hen zijn of worden afspraken gemaakt over schadeloosstelling. Sommige maatregelen kunnen pas worden uitgevoerd als er overeenstemming over is bereikt. Er lopen momenteel twee beroepen bij de Raad van State die zijn ingesteld door grondeigenaren tegen het Provinciaal Inpassingsplan (PIP).

De natuurherstelmaatregelen rondom Haaksbergerveen (de zogenoemde externe maatregelen) moeten nog verder worden uitgewerkt. De afgelopen tijd waren we druk met het ontwikkelen van een goed functionerend hydrologisch model. Dat grondwatermodel is er nu en deze is inmiddels goedgekeurd door de samenwerkende partners in het gebied. Dat betekent dat we de effecten van de maatregelen verder kunnen doorberekenen. Zodra dit is gebeurd, wordt ook voor elke eigenaar van grond rondom Haaksbergerveen een gedetailleerd rapport opgesteld. Effecten op wegen en bebouwing worden zo veel mogelijk beperkt.

Staatsbosbeheer is eigenaar van Haaksbergerveen en voert maatregelen uit in het gebied, zoals het verwijderen van opslag. De werkzaamheden zijn met name gericht zijn op het vasthouden van regenwater. Meer informatie kunt u terugvinden op www.staatsbosbeheer.nl/haaksbergerveenVerwijst naar een andere website

Overijssel kent 5 hoogveengebieden: Aamsveen, Engbertsdijkvenen, Haaksbergerveen, Wierdense Veld en Witte Veen. Bijzondere natura 2000-gebieden die we beschermen tegen verdroging. Wat is hoogveen eigenlijk en waarom is het belangrijk dat het behouden blijft? U ziet en hoort het in deze animatie over hoogveen.

Het heidelandschap is een bijzonder en divers type landschap met unieke planten- en diersoorten. Meer hierover, en over de maatregelen die we nemen om het heidelandschap ter herstellen, ziet u in een speciale animatie.