Dossier: Stop op Geitenhouderijen Overijssel

Uit voorzorg, omdat uit onderzoek in opdracht van het Rijk blijkt dat omwonenden in straal van 2 kilometer rondom geitenhouderijen een verhoogde kans op longontsteking hebben. Zodra duidelijk is wat de precieze oorzaken van de gezondheidseffecten zijn, kunnen er bedrijfsmaatregelen genomen worden. Er is nog nader onderzoek nodig om achter de precieze oorzaken te komen. Het Rijk voert dit onderzoek nu uit. De afronding van dat onderzoek wordt in 2020 verwacht.

Het besluit is genomen nadat eerder dit jaar de provincie Utrecht en ook gemeenten in Zuid-Holland en Limburg al een geitenstop hadden afgekondigd. Daarvoor hebben de provincies Gelderland en Noord-Brabant al een geitenstop ingesteld. Daardoor bestaat de kans dat bedrijven uit die gebieden uitwijken naar Overijssel. Dat waterbedeffect wil Overijssel met de geitenstop voorkomen. Een andere reden voor de stop is dat het aantal geiten in heel Nederland, en zeer waarschijnlijk ook in Overijssel, stijgt. Er is nader onderzoek nodig om achter de precieze oorzaken van het gezondheidsrisico rondom geitenhouderijen te komen. Dat onderzoek wordt naar verwachting in 2020 afgerond. Zolang er onduidelijkheid bestaat over de precieze oorzaken, is het vanuit het voorzorgprincipe nodig dat het aantal gehouden geiten in de provincie niet verder toeneemt.

Er worden niet langer omgevingsvergunningen verleend voor vestiging, uitbreiding of omschakeling naar geitenhouderijen met meer dan tien geiten. Daarmee is vestiging en/of uitbreiding van geitenhouderijen van meer dan 10 geiten niet meer mogelijk. Dat geldt ook voor het omzetten van bestaande agrarische bedrijven naar geitenhouderijen met meer dan tien geiten. Het besluit tot geitenstop is ook van toepassing op bestaande geitenhouderijen. Het besluit heeft tot gevolg dat er geen geiten bij mogen komen door uitbreiding van bestaande geitenhouderijen of door een volledige of gedeeltelijke omschakeling naar een geitenhouderij.

Maatregelen kunnen nog niet worden voorgeschreven omdat uit onderzoek nog niet duidelijk is wat er nu precies zorgt voor de verhoogde kans op longontsteking: welke zijn de ziekteverwekkende stoffen? Komen deze uit stal, dier, mest, transport, voedsel et cetera? Dat moet worden uitgezocht. Het Rijk heeft toegezegd dit onderzoek te zullen gaan uitvoeren.

Als er een nieuw geitenbedrijf komt, dan is het negatieve effect op de gezondheid groter dan bij een nieuw pluimveebedrijf. Het gevonden effect op het aantal longontstekingen van een individueel pluimveebedrijf is veel zwakker dan van een individueel geitenbedrijf. De geitenhouderij bevindt zich in een groeimarkt.

Bij geitenhouderijen is uit onderzoek onder omwonenden in een zone van 2 kilometer er omheen een verhoogd risico op longontsteking geconstateerd. Nog niet duidelijk is waardoor dit wordt veroorzaakt. Als duidelijk is wat de precieze oorzaken van de gezondheidseffecten zijn, kunnen er bedrijfsmaatregelen genomen worden. Met het besluit tot geitenstop willen we voorkomen dat het gezondheidsrisico groter wordt.

Het besluit geldt voor agrarische bedrijven die uitsluitend of in hoofdzaak zijn bestemd voor het bedrijfsmatig houden van geiten. Het geldt dus niet voor particulier hobbymatig gehouden geiten of kleinschalig gehouden geiten op een kinderboerderij.

De verklaring van PS tot een geitenstop heeft geen gevolgen voor ingediende, ontvankelijke vergunningaanvragen of meldingen van vóór 28 september 2018. Deze kunnen in behandeling worden genomen en hoeven niet te worden getoetst aan de verklaring.

Als de voorbereidingen nog niet zover gevorderd waren, dat voor 28 september 2018 een melding of aanvraag is ingediend, vallen deze kosten onder het ondernemersrisico.

De provincies Brabant, Gelderland, Zuid-Holland en Utrecht hebben al eerder (2017 en 2018) een geitenstop afgekondigd.

Deze vergunning kan, mits ontvankelijk, in behandeling worden genomen. De geitenstop geldt vanaf 28 september 2018.

Wanneer voor 28 september 2018 een ontvankelijke bouw- of aanlegvergunning is aangevraagd, valt de aanvraag niet onder de geitenstop. Een reeds vergunde bouw- of aanlegvergunning kan gebruikt worden.

Bij een inpandige verbouwing, waarvoor geen bouwvergunning is vereist, zal de oppervlakte die in gebruik is voor geiten niet of nauwelijks toenemen. Het besluit tot geitenstop verbiedt echter bij meer dan tien geiten de uitbreiding van het aantal, ook als er meer stalruimte beschikbaar komt.

De Provinciale Omgevingsvisie en –verordening wordt partieel herzien. De inhoud hiervan moet nog worden vastgesteld. Via de omgevingsverordening krijgt de geitenstop doorwerking in (andere) ruimtelijke plannen.

Met het voorbereidingsbesluit moet binnen 6 maanden na inwerkingtreding een Omgevingsvisie en –verordening worden gewijzigd. De voorbereiding hiervan is gestart. Het streven is dat Provinciale Staten van Overijssel de gewijzigde Omgevingsvisie en –verordening uiterlijk (eind) februari 2019 vaststellen.

Tegen de verklaring tot geitenstop is geen bezwaar of beroep mogelijk.