Natuurdoelanalyses (NDA)

In onze Ontwikkelopgave Natura 2000 hebben we gekozen voor de meest effectieve maatregelen. want elke maatregel die genomen wordt heeft ook andere gevolgen, bijvoorbeeld voor de grondeigenaar of gebruiker. Zoals hydrologische maatregelen, zoals vernatting, weer effect kunnen hebben op drinkwaterwinning, zoals bijvoorbeeld in het Wierdense Veld.

De aanbevelingen van de Ecologische Autoriteit zijn echter goede handvaten voor aanvullende maatregelen in de toekomst. De Ecologische Autoriteit stelt onder meer dat niet gewacht moet worden met aanvullende maatregelen, zoals qua stikstofdepositie en de hydrologische situatie. Juist om de komende jaren niet met verschillende opgaves in hetzelfde gebied aan de slag te gaan, zullen opgaves zoals stikstofvermindering en eventueel noodzakelijk hydrologische maatregelen worden geïntegreerd in de uitwerking van het PPLG.

Overijssel gaat echter allereerst de effecten van de reeds getroffen maatregelen uitgebreid monitoren en op basis van de resultaten zoeken naar eventueel noodzakelijke aanvullende maatregelen.

Ook gaan we verder met de planning en uitvoering van de maatregelen uit de Ontwikkelopgave Natura 2000 en het Programma Natuur.

In combinatie met de uitvoering van ons Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) denken we dan de natuurdoelen te kunnen behalen.

LTO Noord gaf in een reactie op de Natuurdoelanalyses onder meer aan dat ‘slechte scores’ voor de natuur niet toegekend kunnen worden als onvoldoende bekend is over die natuur. En dat het erop lijkt dat de NDA's vanachter de tekentafel zijn gemaakt.

Ten tijde van het nemen van de aanwijzingsbesluiten voor de Natura 2000-gebieden door het Rijk (grofweg periode 2008 – 2014) en het opstellen van de Natura 2000-beheerplannen door de provincie (grofweg periode 2013 – 2015) is veel informatie over de natuurwaarden verwerkt in die documenten. Dat is het vertrekpunt geweest voor instandhouding van de aanwezige habitats.

Via de Ontwikkelopgave Natura 2000 zijn we vervolgens aan de slag gegaan om de in de beheerplannen opgenomen maatregelen uit te voeren. Ook in het kader van de Ontwikkelopgave zijn diverse onderzoeken uitgevoerd om bijvoorbeeld kennis te vergaren over het hydrologisch functioneren van de Natura 2000-gebieden. Daar zijn de maatregelen ook op gebaseerd.

Bij het opstellen is ervoor gekozen de onderzoeken niet opnieuw in de NDA’s op te nemen maar alleen de resulterende maatregelen uit de ontwikkelopgave.

Sinds de tijd dat de beheerplannen zijn opgesteld is niet veel tijd verstreken en voor veel gebieden zijn veel maatregelen nog niet of nog maar zeer recent uitgevoerd. Daardoor is het effect van deze maatregelen op dit moment nog niet of onvoldoende waarneembaar.

We hebben er daarom voor gekozen om de bevindingen uit de aanwijzingsbesluiten en de beheerplannen als uitgangspunt te behouden. Deze zijn in het kader van de NDA's nogmaals tegen het licht gehouden en beoordeeld door ecologisch experts van de provincie en de terreinbeherende organisaties (expert judgement). Zij hebben namelijk kennis van de gebieden en zijn ook daadwerkelijk veelvuldig in het veld aanwezig om daar een oordeel over te kunnen geven.

De Ecologische Autoriteit geeft in de adviezen Boetelerveld en Landgoederen Oldenzaal aan dat nadere informatie verzameld moet worden om een oordeel te kunnen geven over de kwaliteit van de aanwezige natuurwaarden zodat hier ook maatregelen op gebaseerd kunnen worden.

Maar daarnaast geeft de Ecologische Autoriteit ook voor enkele duidelijke problemen aan dat niet gewacht moet worden met het treffen van aanvullende maatregelen (waaronder maatregelen voor de reductie van stikstof). Dat betreffen maatregelen om knelpunten aan te pakken die in de NDA's ook benoemd zijn.

Dus ondanks dat bepaalde informatie ontbreekt in de NDA's, weten we ook heel veel wel. We weten ook, en dat bevestigen de eerste adviezen van de Ecologische Autoriteit ook, waar sowieso nog aanvullende maatregelen voor nodig zijn. Deze maatregelen kunnen we tot uitvoering brengen via plannen en programma's die nu lopen zoals het Programma Natuur en het Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG).

De huidige legale situatie (referentiesituatie) ligt vast in de genoemde aanwijzingsbesluiten van het Rijk en de Natura 2000-beheerplannen van de provincie. Dit is de ‘nulsituatie’. Deze is gebaseerd op uitgebreide vegetatie opnamen en gegevens over soorten.

De NDA's hadden tot doel om te beoordelen of we de doelen halen die vastliggen in de aanwijzingsbesluiten. Rekening houdend met maatregelen die al zijn uitgevoerd, binnenkort worden uitgevoerd en gepland zijn binnen de Ontwikkelopgave. Nieuwe maatregelen in het kader van het PPLG zijn hierin dus nog niet meegewogen.

Zoals gezegd zijn de meeste maatregelen vanuit Ontwikkelopgave Natura 2000 nog niet of nog maar zeer recent uitgevoerd. Om de effecten daarvan te bepalen is nu eerst monitoring nodig. Toch geven de NDA's, ondanks de getroffen en te nemen maatregelen vanuit de Ontwikkelopgave, wel aan of nog aanvullende maatregelen nodig zijn. Ook in welke richting die maatregelen nodig zijn (zoals stikstofreductie, tegengaan verdroging of aanleggen verbindingen). In die zin zijn de NDA's dus een evaluatie die aangeeft dat we er, voor wat betreft het treffen van maatregelen, nog niet zijn.

We zijn momenteel ook gestart met een proces om de komende zes jaar voor al onze gebieden de Natura 2000-beheerplannen te herzien. Voor het herzien van de beheerplannen is meer tijd beschikbaar dan de tijd die beschikbaar was om de NDA's op te stellen. We kunnen bij het herzien van de beheerplannen dus ook meer data en informatie analyseren die we over de Natura 2000-gebieden hebben verzameld de afgelopen jaren. Ook betrekken we de uitkomsten van de NDA's bij het herzien van de beheerplannen.

Daarnaast moeten we 1 juli 2023 ons PPLG opleveren aan het Rijk. Daarin worden de resultaten uit de NDA’s opgenomen en kunnen we aangeven hoe we om willen gaan met de adviezen van de Ecologische Autoriteit. Het PPLG is ook geschikt om de problemen die de NDA's schetsen aan te pakken. De reductie van stikstof moeten we in het PPLG aanpakken. Mogelijk biedt de combinatie van opgaven in het PPLG (klimaat, water, natuur) ook kansen om andere maatregelen in en rondom de Natura 2000-gebieden te treffen. Dat moet via de uitwerking van het PPLG vorm krijgen.

Er moeten nog afspraken gemaakt worden (met Rijk en andere provincies) of er in de toekomst nog nieuwe NDA's gemaakt worden. Of dat het beoordelen van de staat van de natuur op gaat in bijvoorbeeld de cyclus van het opstellen en herzien van de Natura 2000-beheerplannen. Wettelijk is namelijk bepaald dat de beheerplannen zes jaar geldig zijn.

De provincie Overijssel moedigt nadrukkelijk het benutten van (lokale) expertise en kennis aan om een goed beeld te schetsen van gebieden en de belangen die mee dienen te wegen in de keuzes die gemaakt moeten worden. Het staat een ieder vrij om expertise in te brengen in de processen zoals: gebiedsprocessen vanuit de Ontwikkelopgave, de herziening van de Natura 2000-beheerplannen en de uitwerking van het PPLG.

In de NDA's zijn de bronnen vermeld die een rol hebben gespeeld bij de totstandkoming van de NDA's. Deze zijn grotendeels online te raadplegen. Zijn hierover nog vragen dan is de provincie altijd bereid deze te beantwoorden.

Nee. Of het verlenen van vergunningen mogelijk is, is afhankelijk van de specifieke omstandigheden van een aanvraag. In dat licht beoordelen wij aanvragen voor vergunningen.

Overigens hanteerde Overijssel al de lijn dat het verlenen van vergunningen waarbij effecten van stikstof aan de orde zijn (zoals bij het extern salderen) niet mogelijk was op basis van uitspraken van de Raad van State.

Gedeputeerde Staten besloten daarom al eerder dat het slechts in uitzonderlijke gevallen mogelijk is dergelijke vergunningen te verlenen. Gedacht moet dan worden aan vergunningsplichtige activiteiten waar de natuur en/of klimaat substantieel veel baat bij heeft. De NDA's brengen geen wijzigen in deze specifieke afwegingssituatie.